11 listopada 2017 r. (sobota) godz. 19.00

Adam Makowicz (USA)

recital fortepianowy

Kościół Środowisk Twórczych, ul. M. Skłodowskiej–Curie 22

fot. Aleksander Bakinowski

Adam Makowicz

legenda jazzu, mistrz improwizacji, wybitny pianista

Urodził się w 1940 roku w Czechach, w polskiej rodzinie mieszkającej wówczas na Śląsku Cieszyńskim. W 1946 z rodzicami powrócił do Polski. Wybór padł na Rybnik, gdzie ojciec Adama znalazł pracę w kopalni jako inżynier maszyn górniczych. Już w Rybniku pierwszych lekcji gry na fortepianie udzieliła Adamowi jego matka, również pianistka i śpiewaczka. Młody Adam okazał się szczególnie utalentowany, dlatego też trafił do szkoły dla dzieci uzdolnionych muzycznie, a następnie do rybnickiej klasy fortepianu wybitnego nauczyciela, profesora Karola Szafranka. Choć rodzice marzyli dla syna o karierze klasycznego pianisty, 15-letniego Adama porwał jazz. W późnych latach pięćdziesiątych w Polsce muzyka jazzowa była niemile widzianym i wręcz zakazanym owocem Zachodu. Ta muzyka, jak powiedział kiedyś Makowicz, „świat wolności i improwizacji”, zafascynowała go do takiego stopnia, że jako nastolatek porzucił szkołę, jej klasyczne wymogi i zasady.

W poszukiwaniu początków własnej drogi artystycznej i języka muzycznej wypowiedzi Adam, nie mogąc liczyć na dalszą pomoc rodziców, wybrał niezwykle skromną egzystencję w warunkach ciągłej niepewności przeżycia następnego dnia. Jego oazą wówczas stał się krakowski klub jazzowy „Helicon”. Kilka lat później, w 1962 roku, wraz z saksofonistą Januszem Muniakiem, którego wkrótce zastąpił trębacz Tomasz Stańko, Adam założył grupę „Jazz Darings” uważaną za pierwsze europejskie combo jazzowe. Współpracował wówczas także z Andrzejem Kurylewiczem, Zbigniewem Namysłowskim, Urszulą Dudziak i Wojtkiem Młynarskim. Przez wiele lat swoją muzyką uświetniał legendarne już wtedy warszawskie festiwale Jazz Jamboree. Od połowy lat 1970 Adam Makowicz coraz częściej grywał koncerty solowe, zyskując sławę i uznanie wśród melomanów w Polsce i na świecie.

W 1977 roku z rekomendacji Benny Goodmana oraz popularyzatora jazzu Willisa Conovera (na którego programie radiowym „Music USA-Jazz Hour” młodziutki Makowicz uczył się jazzu), legendarny producent John Hammond zaprosił go na 10-tygodniowe tournée w USA. W tym czasie Makowicz nagrał solową płytę dla CBS Columbia zatytułowana „Adam”. W 1978 roku Makowicz wyjechał do USA po raz drugi, tym razem na 6-miesięczny kontrakt i od tego czasu Nowy Jork, Manhattan, stał się jego stałym domem.

Otworzyły się przed Adamem legendarne świątynie muzyki — nowojorska Carnegie Hall (pierwszy jego tam solowy występ był udziałem w koncercie poświęconym zmarłemu sześć miesięcy wcześniej Erroll Garnerowi) i klub Cookery w Greenwich Village. Zaproszony został do udziału w Festiwalu Jazzowym w Newport w Rhode Island.

Po wprowadzeniu w Polsce w 1981 roku stanu wojennego wraz z innymi polskimi artystami mieszkającymi w USA Adam wziął udział w emitowanym na cały świat programie telewizyjnym zorganizowanym z inicjatywy prezydenta Ronalda Reagana „Żeby Polska była Polską”, co definitywnie zamknęło mu na kilka długich lat możliwość przyjazdu do Kraju. Dopiero po 1989 roku mógł nareszcie odwiedzić Polskę, do której jeździ teraz bardzo często i regularnie. Występując w USA Adam dzielił scenę z największymi i najwspanialszymi muzykami, miedzy innymi z Benny Goodmanem, Herbie Hancockiem, Earl Hinesem, Freddie Hubbardem,Sarah Vaughan, Teddy Wilsonem, George Shearingiem, George Mrazem, Al Fosterem, Jack DeJohnette, Charlie Hadenem. Był wielokrotnym solistą światowych orkiestr i zespołów kameralnych jak np. National Symphony of Washington, London Royal Philharmonic Orchestra, Moscow Symphony Orchestra, Chester String Quartet, Amici String Quartet, a także niemal wszystkich znaczących zespołów polskich, w tym Filharmonii Narodowej w Warszawie, NOSPRu w Katowicach, Sinfonii Varsovia, Orkiestry Kameralnej Amadeus, Polskiej Filharmonii Kameralnej, Kwartetu Wilanów i wielu innych.

Bardzo wysoko przez recenzentów został oceniony występ w duecie z Leszkiem Możdżerem w Carnegie Hall we wrześniu 2004 roku. „Koncert-pojedynek” między mistrzem weteranem i wschodzącą gwiazdą jazzu, został utrwalony na płytach CD i DVD. Nagranie to zostało uhonorowane „Platynową Płytą” przez wytwórnię EMI Music. Poza utworami czysto jazzowymi ma w swoim repertuarze także klasykę, szczególnie Chopina, którym „nasiąkł” w młodości, jak sam mówi, i którego czuje „po jazzowemu” jak nikt inny. Niewątpliwym wyrazem wpływu geniuszu Chopina jest wspólne koncertowanie Adama z Krzysztofem Jabłońskim czy Stanisławem Drzewieckim z programem „Chopin klasycznie i na jazzowo”. W USA Adam wydał płytę poświęconą muzyce Chopina w interpretacji jazzowej, jedyną amerykańską płytę tego rodzaju w całości poświęconą temu genialnemu kompozytorowi. W niezwykle szerokim repertuarze Adam posiada także utwory G. Gershwina, I. Berlina, J. Kerna, C. Portera i wielu innych kompozytorów amerykańskich. Nagrał kilkadziesiąt płyt i występował w najważniejszych salach koncertowych na świecie współpracując z największymi współczesnymi muzykami. Autor kompozycji na zespoły kameralne, ponad 100 krótkich kompozycji jazzowych, a także muzyki do filmów krótkometrażowych.

Uhonorowany wieloma odznaczeniami cywilnymi, między innymi Komandorskim Krzyżem Zasługi. W roku 2008 z okazji jubileuszu czterystu lat istnienia amerykańskiej Polonii, Adama Makowicza uhonorowano włączeniem jego osoby w poczet najbardziej zasłużonych Polaków w historii Stanów Zjednoczonych. W październiku 2009 roku Adam został udekorowany w Warszawie Złotym Krzyżem „Gloria Artis” — najwyższym państwowym odznaczeniem za zasługi w propagowaniu polskiej sztuki na świecie. W 2012 Towarzystwo Przyjaciół Śląska w Warszawie uhonorowało Adama swoją coroczną nagrodą dla osób szczególnie zasłużonych dla Śląska. Od kilkunastu lat Adam, Honorowy Obywatel Ustronia, poświęca swój coroczny jesienny recital w Ustroniu na cel charytatywny, wspomagając tym gestem Ośrodek Edukacyjno-Rehabilitacyjno-Wychowawczy w Ustroniu-Nierodzimiu. Jesienią 2011 wydawnictwo PWM Edition wydało cieszącą się dużym zainteresowaniem czytelników książkę Marka Strasza „Grać pierwszy fortepian. Rozmowy z Adamem Makowiczem”, w której Adam niezwykle barwnie i szczerze opowiada o swoich trudnych początkach, miłości do jazzu i karierze za Oceanem. W 2015 ukazało się drugie wydanie tej poczytnej książki. W tym samym roku jego rodzinny Rybnik uhonorował go zaszczytnym tytułem „Honorowego Obywatela Miasta Rybnika”.